Lista zakupów
Pasteryzacja to jedna z metod konserwacji, która polega na podgrzewaniu produktów spożywczych. Podstawowe cele pasteryzacji to zabicie wszelkiego rodzaju drobnoustrojów chorobotwórczych oraz przedłużenie terminu ważności danej potrawy. Wykonanie pasteryzacji nie wpływa na zmianę smaku przetworów, dlatego od lat cieszy się tak dużą popularnością. Jak zatem pasteryzować słoiki? Poznaj kilka sprawdzonych sposobów na pasteryzację.
Czym jest pasteryzacja? To sposób przedłużania terminu ważności żywności, który chroni ją przed zepsuciem, a dodatkowo zabija zawarte w niej drobnoustroje. Najczęściej pasteryzację wykorzystuje się do konserwowania sezonowych przetworów, ale sporo osób stosuje ją także do przedłużenia terminu żywności zup oraz gotowanych mięs.
Podstawową cechą pasteryzacji jest działanie wysokiej temperatury, które przez odpowiedni czas ogrzewa potrawy. Zwykle proces ten trwa godzinę. Wszystkie drobnoustroje zostają wtedy unicestwione. Oprócz tego, w znaczący sposób ograniczona zostaje aktywność enzymów mających wpływ na rozkład warzyw i owoców. Pasteryzacja powoduje niewielki spadek wartości odżywczych, minerałów i witamin, jednak liczba korzyści wynikających z jej zastosowania przewyższa tę niedogodność. Dzięki pasteryzacji możemy cieszyć się przepysznymi letnimi przysmakami nawet w trakcie zimy.
Pasteryzacja daje pożądane efekty tylko wtedy, gdy dania bądź przetwory są przygotowywane w wyparzonych, w pełni sterylnych, słoikach. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że wraz z pożywieniem do słoików przedostaną się jakieś drobnoustroje.
Co do zasady, czas pasteryzacji zależy od kilku czynników. Pasteryzacja przetworów warzywnych trwa zawsze nieco dłużej od pasteryzacji przetworów owocowych. Ponadto, na ostateczny czas pasteryzacji, wpływ ma także wielkość słoika. Im większe słoiki, tym dłuższy czas pasteryzacji. Kolejny czynnik to wielkość kawałków warzyw i owoców. Większe oraz twardsze elementy trzeba pasteryzować nieco dłużej. Zwykle trwa ona ok. 30 minut.
W jakiej temperaturze należy przeprowadzać pasteryzację? To zależy od sposobu pasteryzowania. W przypadku, gdy decydujesz się na metodę tradycyjną – z wykorzystaniem garnka i wody, wówczas temperatura nie może być wyższa niż 100°C. Optymalny przedział temperatury to od 60 do 100°C. Z kolei, gdy wybierasz pasteryzację na sucho w piekarniku, możesz zastosować wyższą temperaturę, na przykład z przedziału 130-140°C. Przetwory będą się wtedy nagrzewały znacznie dłużej, przez co ilość ciepła w słoiku będzie niższa niż powietrza, które znajduje się w piekarniku.
Dzięki pasteryzacji można konserwować najróżniejsze rodzaje produktów. Polacy najczęściej pasteryzują dżemy, konfitury, marmolady, powidła oraz warzywa (np. jako pikle). Pasteryzacja to także sposób na przedłużenie trwałości sosów, zup czy warzywnych gulaszy. Można nawet zdecydować się na pasteryzowanie całych dań obiadowych. Pasteryzacja bigosu czy mięsa to świetny pomysł na to, aby zawsze mieć pod ręką coś do jedzenia.
Kiedy pasteryzacji nie trzeba przeprowadzać? Wtedy, gdy przetwory mają bardzo wysoką zawartość cukru.
Jakie słoiki są najlepsze do pasteryzacji? Świetnie sprawdzają się te słoiki twist-off, czyli zwykłe słoiki z nakrętkami. Można je wykorzystywać do pasteryzacji w wodzie oraz do pasteryzacji w piekarniku. Polacy bardzo często sięgają także po słoiki weck - ze szklanymi pokrywami, wyposażone w gumowe uszczelki. Będą idealne do pasteryzacji przeprowadzanej w wodzie i garnku. W piekarniku gumowe uszczelki mogłyby się stopić.
Zanim zdecydujesz się na pasteryzację w piekarniku, sprawdź, czy wszystkie metalowe zakrętki, których planujesz użyć, są w dobrym stanie. Jeśli zauważysz na nich zarysowania, to sygnał, iż mogą one być nieszczelne. Żywność pasteryzowana w takich słoikach może się szybciej popsuć. Po przeprowadzeniu pasteryzacji, słoiki twist-off można stawiać do góry dnem i pozostawić w takiej pozycji do wystygnięcia. W przypadku słoików typu weck jest to całkowicie zabronione.
Pasteryzacja słoików w wodzie nazywana jest także pasteryzacją na mokro. Na czym ona polega? To proces, w którym podgrzewa się weki do temperatury maksymalnej wynoszącej 100°C. Najlepiej, gdy temperatura wynosi około 60-80°C. Oto instrukcja krok po kroku.
Przygotuj czysty garnek i umieść na dnie ściereczkę. Dzięki niej szkło słoików nie będzie miało styczności ze ściankami garnka. Wstaw do garnka słoiki. Jeśli używasz słoików twist-off, zalej je wodą poniżej zakrętek. Słoiki typu weck powinny być całkowicie przykryte wodą. Woda, którą zalewasz słoiki, powinna mieć temperaturę zbliżoną do temperatury potrawy poddawanej pasteryzacji. Jak długo musi trwać pasteryzacja na mokro w garnku?
Jeśli pasteryzujesz przetwory owocowe, czas powinien wynosić od 15 do 25 minut (w zależności od konsystencji naszych przetworów oraz rozmiaru słoika). Po wyjęciu słoików z garnka, należy je postawić w zacienionym miejscu do góry dnem i przykryć kocem lub ściereczką. Po pewnym czasie, każdy słoik powinien „strzelić”. To znak, że pasteryzacja przebiegła pomyślnie a wieczko się „zassało”.
Pasteryzowanie w piekarniku to równie prosty sposób konserwacji. Jak pasteryzować słoiki w piekarniku? Ustaw słoiki napełnione żywnością na blaszce piekarnika. Wcześniej blaszkę można obłożyć papierem do pieczenia, aby ograniczyć ryzyko pęknięcia słoików w wyniku stykania ich ze ściankami piekarnika.
Nastaw odpowiednią temperaturę (130-140°C). Gdy piekarnik nagrzeje się do odpowiedniej temperatury, umieść w nim słoiki i pasteryzuj przez 15–20 minut. Po upływie tego czasu uchyl drzwiczki piekarnika na kilka godzin. Następnie wyjmij słoiki i ustaw do góry dnem..
Mnóstwo osób coraz częściej wybiera pasteryzację w zmywarce. Słoiki z przetworami należy umieścić w koszach zmywarki do góry dnem. Następnie nastaw program zmywania. Ważne, aby słoiki rozgrzały się do temperatury minimum 60°C. Gdy zmywarka zakończy pracę, odczekaj kilkanaście minut, a następnie wyjmij przetwory.
Czytaj także: Jak otworzyć słoiki?
