Lista zakupów
W ostatnim czasie coraz większą popularność zyskują działania, które mają na celu ochronę środowiska. W szczególności młodzi, świadomi ludzie dążą do wdrożenia "zero waste" do swojego życia. Jest to ruch, który przeciwstawia się szerzącemu się konsumpcjonizmowi i późniejszym marnowaniu produktów. W rezultacie nie tylko kupują mniej, ale także marnują mniej.
Pozytywne konsekwencje takiego postępowania lub stylu życia nie są dostrzegalne tylko jako troska o ekologię, przede wszystkim daje to rezultaty ekonomiczne. Lekceważenie dbania o przyrodę można dostrzec w dużych miastach, gdzie pod budynkami wielorodzinnymi śmietniki bywają nieustannie wypełnione po brzegi przedmiotami, które mogłyby być ponownie wykorzystane. W codziennym życiu występuje wiele kwestii, które zagrażają środowisku. Na szczęście istnieją sposoby, aby zająć się tymi sprawami w sposób szybki i łatwy.
Do niedawna bardzo mało osób posiadało świadomość o tym, co to jest zero waste, a także less waste. Idea ta została rozpowszechniona przez Beę Johnson - autorkę książki o tej tematyce. Za sprawą "Zero Waste Home", wiele osób zmieniło swoje podejście do życia.
International Aliance wskazuje, że Zero Waste to działania skutkujący nie tylko oszczędnościami w zakresie środowiska i ekonomi, ale przede wszystkim zmieniające nawyki społeczeństwa. Zero Waste umożliwia redukowanie ilości przenikających do środowiska szkodliwych substancji. Równolegle ma na celu określenie działań, które pozwalają na racjonalne zarządzanie posiadanymi produktami i towarami.
W dosłownym tłumaczeniu termin “zero waste” oznacza “niepozostawiające śmieci, bez śmiecenia”. W praktyce profesjonaliści nie ograniczają się do takiego rozumowania. Ich zdaniem "less waste" jest pojęciem rozległym, które z powodzeniem można zastosować na różnych płaszczyznach życiowych. Całość działań ma się skupić na zminimalizowaniu ilości wytwarzanych odpadów. Rozpowszechnienie tego nurtu pozwoliło na stworzenie kilku głównych zasad tej filozofii. Co więcej, praktycy tego sposobu na życie coraz chętniej dzielą swoimi metodami ze społeczeństwem.
Należy pamiętać, że idea less waste i zero waste stanowi pokłosie szerzącego się niemalże na całym świecie konsumpcjonizmu. Ten problem dotyka również Polaków. Wystarczy zaobserwować zachowanie krajan tuż przed dłuższym weekendem lub przerwą świąteczną. Billboardy z krzykliwymi promocjami skutecznie zachęcają do kupowania produktów, które nie będą potrzebne w najbliższym czasie, co więcej - część z nich z pewnością nie będzie nawet wykorzystana. W szczególności dotyczy to warzyw, owoców i mięsa, czyli pożywienia z krótką datą ważności. Niespożyte we właściwym terminie, często są po prostu wyrzucane, ponieważ nie każdy posiada świadomość o możliwym ich przetworzeniu lub mrożeniu. Pochopne zakupy sprzyjają kupowaniu zbyt dużej i niepotrzebnej ilości towarów. Stąd też głównym założeniem zero waste jest kupowanie produktów, które rzeczywiście są potrzebne i przydatne.
Less Waste jest tak naprawdę osiągalne dla każdego. Wiele osób nieświadomie wykonuje czynności, które mają na celu ograniczenie ilości odpadów, choć nie zawsze to pobudki środowiskowe są tego przyczyną.
Główne założenia ruchu zero waste mają na celu ochronę środowiska. Odbywa się to na wielu poziomach jednocześnie. Należy pamiętać, że rzetelność dokonywanych czynności przekłada się na kondycję planety, na której żyjemy wszyscy. W rezultacie, choć to nie pozwoli na cofnięcie wszystkich poczynań ludzkości w ostatnich dziesięcioleciach, to z pewnością wpłynie na spowolnienie dalszych negatywnych konsekwencji. Całkowite zużywanie posiadanych produktów nie tylko wpływa na zmniejszenie ilości gromadzonych odpadów, ale przede wszystkim może zmniejszyć ilość wytwarzanych dóbr, a to daje ogromne przełożenie na środowisko naturalne. Procesy produkcyjne są sporym obciążeniem dla planety.
Ruch Zero Waste stworzył hierarchię wskazującą na procesy o największym przełożeniu na ochronę środowiska. Należy pamiętać, że te działania to nie tylko ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów. Założenia tego ruchu znacząco wykraczają poza tę najpowszechniejszą zasadę. W ruchu Zero Waste szczególne znaczenie posiada poniższa hierarchia:
Powyższe zasady stanowią absolutną podstawę dla osób, które dążą do ograniczania szkodliwego wpływu na środowisko. Wdrożenie ich wszystkich w codzienność przynosi pozytywne rezultaty, nawet w przypadku jednego gospodarstwa. Stąd też coraz częściej pojawiają się akcje społeczne, które mają na celu uświadomienie o konsekwencji nieprzemyślanych działań. W rzeczywistości każdy może samodzielnie rozejrzeć się dookoła i znaleźć własne sposoby Zero Waste. Mogą to być m.in.: maszynki wielorazowe, woreczki na warzywa. Pomysłów jest bez liku. Inspiracje umieszczane w internecie potrafią zadziwić. Jedyne ograniczenia istnieją w głowie.
Nie należy zamiennie stosować pojęć zero waste i recykling, ponieważ posiadają one zupełnie różny zasięg, choć oba przyświecają się idei ochrony środowiska. Różnice można poznać po przeanalizowaniu tych pojęć. Recykling jest to sposób wykorzystania odpadów, w którym można je przetworzyć w surowiec wtórny podczas procesu przemysłowego. Jednak ideą recyklingu jest koncertowanie się wyłącznie na kwestii zagospodarowania śmieci, bez angażowania w źródło ich powstania. Z kolei Zero Waste jest działaniem, które pozwala na stworzenie praktyk, które umożliwiają wyeliminowanie powstawania odpadów. Wówczas nie zachodzi konieczność zbierania, sortowania, przetwarzania, a także doczyszczania, co ma miejsce w przypadku recyklingu. Zgodnie z głównymi założeniami koncepcji Zero Waste zachodzi konieczność wytwarzania produktów i opakowań, które mogą być w późniejszym czasie ponownie wykorzystane. Obejmuje to konieczność ich naprawy, odnowy, a także przetwórstwa i wykorzystania nawet w innym zastosowaniu.
Wdrożenie Zero Waste nie rzutuje na gospodarkę odpadów, jednak ma na celu zoptymalizowanie tych działań. Zero Waste przyświeca tworzeniu i wdrażaniu zasad, które realnie umożliwiają zmniejszenie ilości odpadów. Należy pamiętać, że idea Zero Waste jest jednym z wyróżniających się form troski o środowisko. Zakres działań, które obejmuje jest zdecydowanie większy niż ma to miejsce w przypadku recyklingu i odzysku. Recykling to element składający się na Zero Waste.
Koncepcja Zero Waste posiada ogromne możliwości zastosowania w codziennym życiu. Społeczność, która żyje zgodnie z tą ideą nieustannie odkrywa nowe sposoby pozwalające na zminimalizowanie konsumpcjonizmu i ilości wytwarzanych odpadów. Tak naprawę Zero Waste można wprowadzić do swojego życia niemalże na każdym kroku i w każdym wieku. Dotyczy to zarówno osób majętnych, jak i ubogich. Korzyścią wynikającą z kierowania się zasadą Zero Waste jest z pewnością znaczna oszczędność, co znacząco zmniejsza wydatki w skali miesiąca lub roku.
Pierwszym przykładem działania w ramach Zero Waste jest zabieranie ze sobą reklamówki na zakupy. Rezygnacja z popularnych foliówek, czyli jednorazowych reklamówek, które licznie zgromadziły się w morzach i oceanach, nie jest skomplikowanym posunięciem. Wystarczy posiadać małą składaną torbę, która zmieści się w każdej torebce i posłuży w awaryjnych sytuacjach lub wozić w samochodzie reklamówki wielorazowe i eko woreczki. Woreczki ekologiczne czy wytworzone bawełniane ściereczki dodatkowo zabezpieczone i zaimpregnowane woskiem pszczelim (woskowijka) rewelacyjnie sprawdzają się do pakowania warzyw i owoców w sklepie, co pozwala zrezygnować z ich foliowych zamienników. Zazwyczaj są to worki z firany. Mogą być szyte samodzielnie, ponieważ ta czynność nie wymagają skomplikowanych umiejętności krawieckich. Co więcej, w ten sposób można znaleźć nowe zastosowania dla starych firanek. Przygotowane woreczki na żywność to przykład na prezenty zero waste dla osób rozpoczynających swoje działania chroniące środowisko. Przy odrobinie chęci można je także szybko i łatwo spersonalizować poprzez określone naszywki lub wygrawerowany napis.
Z pewnością na szczególną uwagę zasługuje kuchnia zero waste, która nie odnosi się wyłącznie do kwestii żywienia i jego marnowania, choć jest to absolutna podstawa. Zero Waste wskazuje, że konieczne jest ograniczenie ilości zakupów do możliwości ich zagospodarowania. W konsekwencji o wiele mniej marnujemy jedzenie, a tym samym mniej pożywienia i pieniędzy trafia do kosza. Zasady zero waste wskazują, że konieczne jest racjonalne gospodarowanie odpadami w kuchni lub odnalezienie możliwości ich ponownego użycia. W rzeczywistości nie wszystkie odpady można przerobić, ale część z nich można z powodzeniem wykorzystać, np. skórki od bananów łatwo i skutecznie da się przerobić na nawóz do roślin doniczkowych.
Dążąc do życia w stylu Less Waste nie można pominąć kwestii plastikowych butelek po napojach, które, choć w większości mogą być poddawane recykligowi, to są wykorzystywane zupełnie niepotrzebnie. Większość polskich miast posiada bardzo dobrą jakość wody pitnej, którą można z powodzeniem pić jako zamiennik wody butelkowanej. Osoby obawiające się nadmiernego kamienia powinny zdecydować się na zakup specjalnego dzbanka filtrującego wodę. Dodatkowo warto zakupić bidon z umieszczonym filtrem, co pozwala na zminimalizowanie konieczności zakupu wody poza domem. Jednym, prostym zakupem można nie tylko zadbać o środowisko, ale także o swój portfel. Należy pamiętać, że woda butelkowa wcale nie posiada lepszej jakości i taka zmiana w życiu nie będzie wiązała się z negatywnymi konsekwencjami. Co więcej, szczególnie zyskają na tym osoby, które zrezygnują z kolorowych i gazowanych napojów na rzecz wody filtrowanej. Zyskają nie tylko grubszy portfel, ale usprawnią funkcjonowanie całego organizmu.
Kosmetyki zero waste to doskonały sposób na dbanie o siebie i o środowisko. Coraz częściej tworzone są produkty, które nie pozostawiają po sobie szkodliwych zanieczyszczeń. Kosmetyki Zero Waste są produkowane przy wykorzystaniu wyłącznie naturalnych składników. Równolegle ekologiczne marki zwracają uwagę na ponowną możliwość wykorzystania opakowań w procesie recyklingu. Konsumenci powinni wybierać kosmetyki, w których nie występują zbędne warstwy opakowania. Co więcej, kosmetyki zero waste można ponownie wykorzystywać i charakteryzują się ponadprzeciętną wydajnością. Na uwagę zasługuje fakt, że takie kosmetyki nie ustępują innym. Są one równie skuteczne w swoim działaniu, a jednocześnie polepszają stan środowiska. Przykładem kosmetyku zero waste są z pewnością coraz popularniejsze kosmetyki skoncentrowane w kostce zbliżonej wyglądem do mydła. Poza tekturowym opakowaniem nie posiadają plastikowych lub foliowych opakowań.
Zasady Zero Waste można przenieść także na kwestię środków czyszczących. Rewelacyjnym przykładem jest proszek do prania dyi, który skutecznością działania nie ustępuje środkom chemicznym kupowanym w sklepach. W rzeczywistości koszt wyprodukowania proszku do prania nie jest wygórowany, a sam proces nie jest skomplikowany. Wystarczy skompletować składniki i postępować zgodnie z poniższą instrukcją. Proszek do prania dyi posiada właściwości ukierunkowane także na potrzeby osób zmagających się z alergiami. Oto jak zrobić taki proszek do prania:
Proszek do prania dyi złożony jest zazwyczaj tylko z 3 składników. Ekologiczny środek do prania powinien być złożony z: szklanki sody kalcynowanej, szklanki boraksu i 1/4 szklanki płatków mydlanych. Alternatywnie można zastosować potarte szare mydło. Wszystkie składniki należy umieścić w szczelnie zamkniętym pojemniku, a następnie energicznie potrząsnąć, aż do momentu wymieszania się. Do każdego prania należy dodawać od 1 do 2 łyżek stołowych samodzielnie przygotowanego proszku. Całość można wzbogacić o przyjemny zapach, np. krople oleju eterycznego. Świetnie sprawdza się olejek lawendowy. Alternatywnym rozwiązaniem jest zakup orzechów służących do prania. Są one również w pełni ekologiczne i nie doprowadzają do wytwarzania szkodliwych substancji.
Z pewnością warto w swoim domu posiadać substancje służące do samodzielnego stworzenia proszku do prania. Stanowią one bazę innych środków czyszczących, które z powodzeniem pozwolą wysprzątać cały dom za bardzo małe pieniądze. Zakup dużych opakowań jest często o wiele bardziej rentownym rozwiązaniem. Absolutną podstawę stanowi soda, która doskonale sprawdza się podczas usuwania kamienia gromadzonego się w łazience, kuchni.
Miłośnicy książek także mogą być Zero Waste. Doskonałym przykładem są biblioteki, w których z jednej książki mogą korzystać wszyscy chętni, a nawet wiele pokoleń. Idea Less Waste, książki traktuje także jako nośnik wiedzy o sposobach ochrony środowiska. W ten sposób można spopularyzować i zmieścić w jednym miejscu całą dostępną autorowi wiedzę.
Doskonałym pomysłem są także lunch boxy, których można używać zamiast codziennie stosowanego papieru śniadaniowego lub woreczków foliowych. Jedno opakowanie wystarcza na bardzo długo i jednocześnie zapewnia zachowanie właściwego ułożenia przygotowanego pożywienia. Lunch boxy dostępne są na rynku w bardzo wielu wariantach. Można wybrać opakowanie, które posiada wkład chłodzący lub utrzymuje ciepło posiłku. Posiadanie pojemników w kilku rozmiarach jest doskonałą inwestycją, a dodatkowo pozwala wyrobić nawyk samodzielnego szykowania posiłków do pracy lub szkoły, co w dłuższej perspektywie jest ogromną oszczędnością. Równolegle warto nauczyć się planowania posiłków, co pozwala na racjonalne gospodarowanie żywnością posiadaną w domu i zapobiega marnowaniu się żywności.
Kobiety mogą również rozważyć rezygnację z podpasek i tamponów na rzecz kubeczka menstruacyjnego. Jest to w pełni ekologiczne rozwiązanie, które nie oddziałuje szkodliwe na organizm kobiety. Jest on wytworzony z medycznych materiałów, które bardzo rzadko wywołują negatywną reakcję organizmu.
Niekiedy postępowanie w duchu less waste wymaga zmiany swoich nawyków. Minimalizować ilość odpadów można na różne sposoby. Przede wszystkim warto wybierać plastikowe opakowania, dla których łatwo znaleźć nowe zastosowania lub też mogą być one poddawane recyklingowi. Obecność charakterystycznego znaczka pozwala dokonać szybkiej selekcji. Posiada to istotne znaczenie, które daje przełożenie na wytworzoną ilość odpadów. Osoby wdrażające w swoje życie zasady zero waste powinny także zrezygnować z przedmiotów, których użyteczność jest znikoma. Przykładem są plastikowe słomki, które mogą być wykorzystane tylko jeden raz. Dodatkowo ich wielorazowe odpowiedniki są o wiele droższe, dlatego warto rozważyć ich ewentualny zakup.
Podczas zapoznawania i wdrażania się w zasady Zero Waste, nie można zapomnieć o tym, że to małe rzeczy i detale wpływają na całokształt. Propagatorzy Zero Waste opracowali metodę Less Waste, czyli sposób małych kroczków. Umożliwia on stopniowe zmienianie nawyków na te mniej szkodzące środowisku. W pierwszej kolejności proponowane jest zmienienie posiadanych podstaw. Przed wyjściem na zakupy należy, tuż obok portfela, zabierać z domu worki na zakupy. Nie tylko zmniejszy to ilość reklamówek foliowych w obiegu, ale przede wszystkim zredukuje wielkość rachunku. Są to nieznaczące kwoty, jednak w skali rocznej ich podsumowanie może zadziwić. Kolejnym etapem less waste jest zmiana sposobu myślenia, która ma celu podejmowanie świadomych decyzji podczas zakupów.
Pośpiech nie jest najlepszym doradcą. Analiza konieczności zakupu danego przedmiotu w wielu sytuacjach potrafi skutecznie ochronić portfel przed kolejnym wydatkiem. Elementem, który przyświeca idei less waste jest korzystanie ze sklepów oferujących odzież używaną. Wówczas można w pełni wykorzystać to, co jest już komuś niepotrzebne, zbędne, a dodatkowo zaoszczędzić pieniądze. Równolegle w nagłych przypadkach pilnego zapotrzebowania na pewien produkt, można rozważyć jego pożyczenie od bliskiej osoby. Zakup przedmiotu na jeden raz mija się z celem i ideą Zero Waste. M.in. dlatego świetnie sprawdzaj się samodzielnie wykonane ekologiczne prezenty.
Niewiele potrzeba, aby przyczynić się do poprawy stanu naszego środowiska. Tak naprawdę, nawet najmniejsza czynność pozwala rozpocząć drążenie skały. Co więcej, doskonałym posunięciem jest szerzenie świadomości o Less i Zero Waste wśród znajomych i zachęcanie ich do podejmowania działań zmieniających szkodliwe nawyki. Zero Waste można w pełni dostosowywać do posiadanych możliwości i trybu życia, wówczas całość będzie o wiele łatwiej i szybciej przyswajalna.
Wiele inspiracji, umożliwiających rozpoczęcie ograniczenia ilości odpadów, można znaleźć w internecie. Drugie życie przedmiotów jest później o wiele łatwiejsze do odnalezienia. Często oczywiste fakty są najtrudniejsze do uświadomienia. Nie warto czekać, ponieważ zmiany w środowisku mogą być już nie do odwrócenia. Razem można znacząco ograniczyć ilość śmieci, wystarczą tylko dobre chęci. Swoje szkodliwe przyzwyczajenia warto zmienić już teraz, bez zbędnej zwłoki.
W Polsce coraz częściej dostrzegalne są działania, które dążą do rozpropagowania idei Zero Waste. Doskonałym przykładem takiego postępowania jest Polskie Stowarzyszenie Zero Waste, które powstało, aby szkolić, działać i ograniczać. Swój początek ma w 2017 roku. W swoim toku funkcjonowania podejmowało się szeregu bardzo przydatnych działań, które choć nie miały zamaszystego charakteru, to były znaczące dla środowiska.
Polskie Stowarzyszenie Zero Waste posiada następujące cele prowadzonej działalności:
Wiele osób całkowicie nieświadomie realizuje cele Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste, co wyłącznie świadczy o skuteczności organizacji. Przykładowym działaniem jest akcja "Z własnym kubkiem". Członkowie stowarzyszenia dostrzegają problem nadmiernego zużycia jednorazowych kubków, które tylko w nieznacznym stopniu trafiają później do recyklingu. Większość z nich po prostu zaśmieca naszą planetę. Akcja "Z własnym kubkiem" miała na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa, zarówno klientów jak i właścicieli kawiarni. Okazuje się, że niewiele trzeba, aby poprawić tę sytuację. Coraz więcej lokali dołącza do tej akcji i pozwala na korzystanie z własnego kubka w kawiarni. Stowarzyszenie wskazuje, że jest to doskonałe posunięcie wizerunkowe podkreślające istotność nawet najmniejszych kroków dla środowiska.
Kolejnym przykładem działań Stowarzyszenia, które ma umożliwić poprawę środowiska jest kampania “KAUCJA WRACA!”. Jej założeniem jest stworzenie systemu kaucyjnego, który obejmie opakowania zarówno jednorazowe jak i wielorazowe po napojach. Wyłącznie w 2018 roku zużyto aż 16,5 miliarda opakowań na napoje. Część z nich nawet nie znalazła miejsca na wysypisku, nie zmieściła się. Trafiła do lasów, rzek, a nawet mórz i na nieformalne wysypiska. System kaucyjny z powodzeniem sprawdza się w innych krajach, za ich przykładem idą kolejne państwa. Organizacja zachęca do rozpoczęcia i kontynuowania dyskusji wśród dziennikarzy i polityków, a także producentów. Z pewnością system kaucyjny posiada spore szanse powodzenia także w Polsce.
Netto wspiera niemarnowanie żywności
Blisko 2800 ton żywności o wartości ponad 16 milionów złotych przekazała sieć Netto w 2021 roku na rzecz Federacji Polskich Banków Żywności.
Netto od lat wspiera inicjatywy mające na celu ograniczenie marnowania żywności. W ramach tych działań sieć m.in. regularnie przekazuje żywność o długim terminie ważności Federacji Polskich Banków Żywności. Produkty trafiają do organizacji i instytucji społecznych, zajmujących się pomocą osobom w potrzebie, do m.in. noclegowni i domów dla bezdomnych, ośrodków wsparcia dla kobiet samotnie wychowujących dzieci, domów dziecka, jadłodajni i świetlic środowiskowych.
W 2021 r. w procesie przekazywania żywności organizacjom pożytku publicznego uczestniczyło aż 78 proc. sklepów działających pod szyldem Netto.
Łącznie oddały one w postaci darowizn ponad 2 793,58 ton żywności o wartości 16 105 863 złotych, dzięki którym przygotowanych zostało 5 587 179 posiłków dla osób najbardziej potrzebujących.
Obecnie 487 sklepów Netto przekazuje żywność Federacji Polskich Banków Żywności.
Netto angażuje się także w szereg innych działań, których celem jest ograniczenie marnowania żywności. Wśród podejmowanych aktywności warto wymienić:
- planowanie zatowarowania w sklepie z uwzględnieniem wyników sprzedaży, które pozwala na zoptymalizowanie dostępności artykułów w placówkach Netto. Odpowiednie działania w tym zakresie umożliwiają ograniczenie marnowania żywności już na poziomie sklepów przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ilości artykułów dostępnych dla klientów;
- wyznaczenie specjalnych stref w sklepach Netto, w których znaleźć można żywność przecenioną ze względu na zbliżający się termin przydatności do spożycia;
- obniżki cen pieczywa po godz. 21, umożliwiające sprzedaż możliwie jak największej ilości pieczywa odpieczonego w sklepach;
- edukacja klientów mająca na celu ograniczenie marnowania żywności na poziomie gospodarstw domowych, w których marnuje się aż 60 proc. żywności.
