Lista zakupów
Szpinak znany jest w Polsce już od średniowiecza. Do naszego kraju dotarł z Persji, czyli terenów dzisiejszego Iranu. Uchodzi za najcenniejsze źródło witamin i minerałów. Dobrze przyrządzony potrafi być ukoronowaniem niejednego obiadu.
Zobacz też: QUICHE ZE SZPINAKIEM I POMIDORKAMI
Początkowo szpinak nie był szczególnie cenionym warzywem, próżno go było szukać na średniowiecznych straganach. Aż do XIX wieku jadano go sporadycznie. Dopiero przyrządzany przez pielęgniarki od św. Wincentego à Paulo napój rzucił inne światło na szpinak. Chorzy, którzy regularnie przyjmowali szpinakową miksturę, w stosunkowo krótkim czasie nabierali sił. Nie ma w tym nic dziwnego – zawarte w szpinaku żelazo skutecznie rozprawiało się z anemią, a witaminy i mikroelementy miały pozytywny wpływ na ogólny stan zdrowia pacjentów. Sława szpinakowego napoju dotarła do Stanów Zjednoczonych, gdzie naukowo udowodniono nieocenione właściwości tego niepozornego zielonego warzywa.
Jeśli popatrzymy na szpinak jako źródło dziennego zapotrzebowania na witaminy i minerały, to zobaczymy, że wcale nie żelazo jest na pierwszym miejscu.
100 g szpinaku pokrywa:
Ponadto w szpinaku znajdziemy: sód, fosfor, cynk, białko, błonnik i węglowodany, oraz witaminy: A, B, B2, B6, B11, C, E i K.
Jeszcze do niedawna sądzono, że szpinak jest prawdziwą bombą żelazową. Dziś już wiemy, że mit ten wynika z pomyłki sekretarki pewnego amerykańskiego naukowca, która przepisując jego pracę, omyłkowo wpisała 30 g żelaza zamiast 3 g na 100 g szpinaku. Nie przekreśla to całkowicie szpinaku jako źródła żelaza, jednak trzeba sobie jasno powiedzieć, że nie żelazo jest najistotniejszym elementem tego zdrowego warzywa.
Zobacz też: NALEŚNIKI ZE SZPINAKIEM
Działanie antynowotworowe – beta-karoten, witamina C oraz luteina to silne przeciwutleniacze. Ich duża zawartość w szpinaku sprawia, że warzywo to świetnie sprawdza się w profilaktyce przeciwnowotworowej.
Działanie antymiażdżycowe – przeciwutleniacze to nie tylko pogromcy nowotworów. To także cenna broń w walce z utratą pamięci. Dlatego szpinak polecany jest osobom, u których pojawiły się pierwsze objawy miażdżycy i choroby Alzheimera.
Działanie antystresowe – duża zawartość magnezu obniża poziom stresu i pomaga zachować równowagę systemu nerwowego. Szpinak powinny jeść osoby zmagające się z nerwicami, pracujące w silnym stresie oraz podatne na stres, bóle i zawroty głowy.
Działanie obniżające ciśnienie – obecny w dużych ilościach potas pozytywnie wpływa na ciśnienie tętnicze krwi. Osoby z nadciśnieniem powinny często sięgać po szpinak.
Działanie antyanemiczne – szpinak co prawda nie zawiera aż tak dużo żelaza, jak jeszcze niedawno sądzono, ale jest go całkiem sporo, do tego jest łatwo przyswajalne. Odpowiada za budowę czerwonych krwinek i transport krwi do poszczególnych organów. Regularne przyjmowanie żelaza polecane jest osobom borykającym się z niedokrwistością.
Działanie wyszczuplające – szpinak jest niskokaloryczny, 23 kcal na 100 gram szpinaku to naprawdę niewiele. Do tego witaminy z grupy B i potas biorą aktywny udział w spalaniu nagromadzonych tłuszczów. Przyspieszają też metabolizm.
Działanie pobudzające pracę trzustki – szpinak zawiera sekretynę, hormon aktywizujący sok trzustkowy i pobudzający pracę trzustki. Jest to tym cenniejsze, że niewiele jest produktów dbających o ten delikatny organ.
Działanie wspomagające oczy – zawarta w szpinaku luteina spowalnia procesy starzenia się organu wzroku, chroni przed wadami widzenia oraz zaćmą.
Dla kobiet w ciąży – szpinak zalecany jest przyszłym mamom ze względu na wysoką zawartość kwasu foliowego, który zapobiega wadom cewy nerwowej płodu.
Zobacz też: BURGERY ZE SZPINAKU
Przede wszystkim nie tak, jak nasze mamy i babcie. Nieapetyczna zielona breja o nieokreślonym smaku nie zachęci nikogo, nawet jeśli będzie prawdziwą skarbnicą substancji odżywczych. Nasze kubki smakowe oczekują czegoś więcej.
Szpinak można jeść zarówno na surowo, jak i po przyrządzeniu na gorąco. Przed spożyciem świeży szpinak trzeba dobrze umyć. Najlepiej zanurzyć go w misce z wodą i dokładnie wypłukać. Do wody można dorzucić kilka kostek lodu, pozwoli to liściom szpinaku na zachowanie soczystego zielonego koloru. Niewielkie listki można zjadać w całości, z tych większych trzeba usunąć grube łodyżki.
Surowy szpinak świetnie nadaje się do sałatek. Można go łączyć ze wszystkimi rodzajami serów, świetnie czuje się w towarzystwie cytrusów, truskawek i gruszek. Polanie sałatki oliwą z oliwek ułatwia przyswajanie beta-karotenu i luteiny. Zmiksowany szpinak jest cennym składnikiem koktajli.
Szpinaku nie powinno się gotować, traci wówczas cenne substancje odżywcze. Jeśli mamy chęć na szpinak na gorąco, lepiej udusić go na oliwie. Można dodać świeżo wyciśnięty czosnek. Szpinak przy duszeniu traci na objętości. Warto o tym pamiętać przygotowując obiad dla większej liczby osób.
Szpinak świetnie sprawdza się jako farsz do naleśników, pierogów, może być składnikiem sosów do makaronów i ryżu, a nawet składnikiem ciast. Przyrządzany na ciepło pasuje między innymi do pieczarek, pomidorów oraz ziemniaków.
Szpinak najlepiej jeść świeży, jednak nie zawsze jest to możliwe. Aby nie stracił swoich właściwości, można włożyć go do lodówki owinięty w mokry papier. Ten sposób jest dobry, jeśli chcemy przechować szpinak nie dłużej niż jeden dzień. W innym przypadku lepiej postawić na szpinak mrożony. Można go kupić w sklepach w postaci całych liści lub w wersji rozdrobnionej. Nic też nie stoi na przeszkodzie, by zamrozić świeży szpinak w domu. W tym celu umyte i osuszone liście trzeba włożyć do woreczka strunowego lub zamykanego pojemnika do przechowywania żywności.
Chociaż szpinak jest cennym źródłem witamin i minerałów, nie wszyscy mogą go bezkarnie jeść. Szczawiany zawarte w szpinaku powodują odkładanie się kamieni nerkowych, dlatego szpinak nie jest polecany osobom cierpiącym na choroby nerek. Podobnie niewskazany jest dla osób cierpiących na dnę moczanową. Ostrożność powinny zachować także kobiety w wieku przekwitania oraz osoby ze skłonnością do osteoporozy, gdyż zawarty w szpinaku kwas szczawiowy utrudnia przyswajanie wapnia. Szpinak niewskazany jest także dla osób cierpiących na nadkwasotę żołądka oraz choroby stawów.
